Οι φορείς που εμπλέκονται στη διαχείριση των υδάτων στην Ελλάδα είναι (α) η Δ/ση Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης (ΔΥΑΔ) (13), (β) οι εκλεγμένες Περιφέρειες (14) και (γ) οι Δήμοι και Κοινότητες. Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται η διοικητική πυραμίδα των φορέων Διαχείρισης:

Εμπλεκόμενοι Φορείς  στην Διαχείριση Υδάτων

Σε Περιφερειακό και Τοπικό Επίπεδο την τελική διαχείριση των υδάτων από τις πηγές έως τις χρήσεις την έχουν αναλάβει οι ΔΕΥΑ (Δημοτικές Επιχειρήσεις Υδρεύσεις Αποχέτευσης) που ασχολούνται με τη διαχείριση του ποσίμου νερού και των υγρών αποβλήτων, και οι ΤΟΕΒ/ΓΟΕΒ (Τοπικοί/Γενικοί Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων) που ασχολούνται με τη διαχείριση του νερού προς άρδευση.

Ο κλάδος της γεωργίας είναι ο κυρίαρχος καταναλωτής νερού στη χώρα. Το 80-85% της συνολικής κατανάλωσης νερού σε ολόκληρη την Ελλάδα αφορά τη γεωργία. Οι ανάγκες της άρδευσης στην Ελλάδα καλύπτονται σε ποσοστό 40% από υδραυλικά έργα και σε ποσοστό 60% από γεωτρήσεις, ενώ η φυσική προσφορά σε ανανεώσιμο ετησίως νερό είναι 70% από τα επιφανειακά ύδατα και 30% από τα υπόγεια. Η συνολική έκταση της καλλιεργούμενης γεωργικής γης κατά το έτος 2017 σύμφωνα με τα δημοσιευμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ανέρχεται σε 32.209.000 στρέμματα, από τα οποία τα 12.341.600 στρέμματα αρδεύονται, δηλαδή ποσοστό 38,3% της χώρας.

Η διοίκηση, λειτουργία και συντήρηση των συλλογικών εγγειοβελτιωτικών έργων (αρδευτικών δικτύων) Α΄ Τάξης (φράγματα ταμίευσης και εκτροπής, μεγάλα αρδευτικά δίκτυα, κλπ.) αναλαμβάνονται από τους Γ.Ο.Ε.Β., ενώ οι αρμοδιότητες των έργων Β΄ Τάξης (αρδευτικά και στραγγιστικά δίκτυα, αντιπλημμυρικά έργα, κλπ.) ανατίθενται στους Τ.Ο.Ε.Β.. Στις αρμοδιότητες των Γ.Ο.Ε.Β. περιλαμβάνονται και η διοίκηση και η ρύθμιση της χρήσης και διανομής του αρδευτικού νερού μέσω κανονισμών άρδευσης, η αστυνόμευση του νερού και των έργων και η έκδοση κανονισμών, η συντήρηση και η λειτουργία των έργων, η επιβολή υποχρεώσεων των ωφελούμενων, η μέριμνα για την εντατική εκμετάλλευση του εδάφους κλπ..

 Οι ΤΟΕΒ είναι συνεταιρισμοί αγροτών, με μέλη που εκπροσωπούν τουλάχιστον τα 5/9 της ωφελούμενης έκτασης. Στην Ελλάδα σήμερα δεν γνωρίζουμε πόσοι Τοπικοί και Γενικοί Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ) λειτουργούν. Όμως, οι οργανισμοί που λειτουργούν, διαχειρίζονται ένα μεγάλο μέρος των συλλογικών έργων άρδευσης -αντλιοστάσια, διώρυγες, δίκτυα αγωγών υπό πίεση, ταμιευτήρες, δεξαμενές, κλπ. Τα έργα αυτά είναι απαραίτητα για να καλυφθούν οι ανάγκες άρδευσης εκατομμυρίων στρεμμάτων αγροτικής γης. Συγκεκριμένα, τα έργα τα οποία διαχειρίζονται οι ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ εξυπηρετούν περίπου 6.000.000 στρέμματα, το 45% του συνόλου της αγροτικής γης. Είναι τόσο σημαντικά, ώστε η κατάστασή τους επηρεάζει την αποτελεσματικότητα.

Με βάση τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης τα πλαίσια των αρμοδιοτήτων εποπτείας (άρθρο 46 – Νόμος 4456/2017) των Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων από τις υπηρεσίες (ΔΑΟΚ) της Περιφέρειας Ηπείρου, καλύπτουν 32 Τ.Ο.Ε.Β. στις ΠΕ Άρτας, Θεσπρωτίας, Ιωαννίνων & Πρέβεζας (2018).

Στην Περιφέρεια της Ηπείρου υπάρχουν 2 Γ.Ο.Ε.Β. και 48 Τ.Ο.Ε.Β.. Οι 8 από τους 48 Τ.Ο.Ε.Β. είναι ανενεργοί, οι 25 ενεργοί και για τους υπόλοιπους δεν είναι γνωστό αν υφίστανται. Αναφέρονται όμως στον κατάλογο των κοινωνικών φορέων του Υδατικού Διαμερίσματος Ηπείρου (EL 05), στην 1η Αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Ηπείρου (Ιούνιος 2017) και στο Σχέδιο Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Ηπείρου.

Οι 7 Τ.Ο.Ε.Β. που πλέον δεν λειτουργούν για την Περιφερειακή Ενότητα Άρτας είναι ο Τ.Ο.Ε.Β. Βουργαρελίου, για την Περιφερειακή Ενότητα Θεσπρωτίας οι Τ.Ο.Ε.Β., Παραποτάμου, Χαμηλής Ζώνης Σκάλας Φιλιατών, Υψηλής Ζώνης Σκάλας Φιλιατών, Ρίζιανης – Κορύτιανης και για την Περιφερειακή Ενότητα Ιωαννίνων οι Τ.Ο.Ε.Β. Βασιλικού και Γκριμπόβου.

Το στρατηγικό πλαίσιο πολιτικής στον τομέα των υδάτων της Αλβανίας προσανατολίζεται πλήρως προς τη μεταφορά της νομοθεσίας της ΕΕ, ενώ έχουν ήδη ληφθεί συγκεκριμένα μέτρα προς αυτήν την κατεύθυνση.

Οι κύριες πτυχές που αφορούν τους υδάτινους πόρους της Αλβανίας ρυθμίζονται από το 2012 με τον νόμο αριθ. 111/2012 για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Υδάτινων Πόρων, ο οποίος τροποποιήθηκε το 2018. Η αλβανική κυβέρνηση, με την έγκριση της Απόφασης του Συμβουλίου των Υπουργών αριθ. 1015, με ημερομηνία 16.12.2020 «Για το περιεχόμενο, την ανάπτυξη και την εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής Διαχείρισης των Υδάτινων Πόρων, Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών και Σχέδια Διαχείρισης των Κινδύνων Πλημμύρας», έθεσε τις βάσεις για την προετοιμασία και την εφαρμογή Σχεδίων Διαχείρισης Λεκάνης Απορροής Ποταμού και Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας.

Επιπλέον, η μετάβαση προς τη μεταφορά της Οδηγίας Πλαισίου για τα Ύδατα σε ένα εθνικό πλαίσιο για τα ύδατα βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη. Ο νόμος και οι επόμενοι εσωτερικοί κανονισμοί επικεντρώθηκαν σε μεγάλο βαθμό στον θεσμικό σχεδιασμό, αλλά δεν έχουν ακόμη παράσχει τις απαραίτητες τεχνικές προδιαγραφές σχετικά με τη διαχείριση των υδάτων σε επίπεδο λεκάνης απορροής ποταμού, όπως προβλέπεται στην Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα. Ως εκ τούτου, δεν υπάρχουν επαρκείς κατευθυντήριες γραμμές για τον καθορισμό περιβαλλοντικών στόχων ή τη θέσπιση προγράμματος μέτρων για την επίτευξη αυτών των στόχων. Μέσω διαφόρων Αποφάσεων του Συμβουλίου των Υπουργών θεωρείται ότι έχει επιτευχθεί η μεταφορά των Οδηγιών της ΕΕ για το Πόσιμο Νερό και τα Ύδατα Κολύμβησης, καθώς και ορισμένες από τις διατάξεις της Οδηγίας για την Επεξεργασία των Αστικών Λυμάτων.

Με την υποστήριξη της Αυστριακής Υπηρεσίας Ανάπτυξης (ADA), και της ΕΕ, η αλβανική κυβέρνηση ετοιμάζεται για ένα νέο Νόμο σχετικά με τη Διαχείριση των Ενοποιημένων Υδάτινων Πόρων, ο οποίος αναμένεται να εγκριθεί το 2022 και να ευθυγραμμιστεί πλήρως με την Οδηγία Πλαίσιο της ΕΕ για τα Ύδατα. Θα συνοδεύεται από τους απαιτούμενους εσωτερικούς κανονισμούς για την πλήρη εφαρμογή των διατάξεών του στη μεταφορά της νομοθεσίας των Οδηγιών της ΕΕ που σχετίζονται με τα ύδατα.

Το βασικό στρατηγικό έγγραφο για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων στην Αλβανία είναι η Ολοκληρωμένη Στρατηγική Διαχείρισης των Υδάτινων Πόρων (IWRMS) που  ορίζει πέντε στρατηγικούς στόχους:

• Ποσότητα υδάτων.
• Ποιότητα υδάτων.
• Κίνδυνος υδάτων.
• Πληροφορίες/δεδομένα σχετικά με τα ύδατα.
• Διαχείριση υδάτων.

Αυτό είναι το κύριο πλαίσιο που ρυθμίζει και προσανατολίζει τον τομέα των υδάτων για την προγραμματισμένη περίοδο και περιλαμβάνει τα κύρια μέτρα διακυβέρνησης, τις καθορισμένες μελέτες και την κατηγοριοποίηση των έργων υποδομής. Οι κύριοι στόχοι του Εθνικού Τομεακού Προγράμματος είναι:

• Προσανατολισμός των επενδύσεων σε εθνικούς στόχους.
• Βελτίωση της διαδικασίας σχεδιασμού.
• Αύξηση των επενδύσεων στον τομέα.
• Αύξηση των εσόδων που προέρχονται από τους τομείς.
• Συνεχής και αποτελεσματική παρακολούθηση, καθώς και προστασία των περιβαλλοντικών ισορροπιών.

Οι βασικοί νόμοι που διέπουν τον τομέα των υδάτων την τελευταία δεκαετία και έχουν επηρεάσει σημαντικά την ανάπτυξη του τομέα της ύδρευσης και της αποχέτευσης περιλαμβάνουν:

Το Νόμος αριθ. 139/2015 «Περί Τοπικής Αυτοδιοίκησης», που αποτελεί τον κύριο πυλώνα για την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων αποκέντρωσης της τοπικής αυτοδιοίκησης. Αυτός ο νόμος ρυθμίζει την οργάνωση και τη λειτουργία των μονάδων τοπικής αυτοδιοίκησης στη Δημοκρατία της Αλβανίας και καθορίζει τις λειτουργίες, τις αρμοδιότητες, τα δικαιώματα και τα καθήκοντά τους, καθώς και τα καθήκοντα των αντίστοιχων φορέων τους.

Το Νόμο αριθ. 9115, με ημερομηνία 24.7.2003, «Περί Περιβαλλοντικής Επεξεργασίας των Λυμάτων», που αποσκοπεί στην προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας από τις αρνητικές επιπτώσεις των μολυσμένων υδάτων, και καθορίζει τους κανόνες της περιβαλλοντικής επεξεργασίας και τις υποχρεώσεις για τους ρυπαίνοντες.

Το βασικό στρατηγικό έγγραφο που αφορά τον τομέα ύδρευσης και αποχέτευσης για την επόμενη δεκαετία είναι η εθνική στρατηγική του τομέα ύδρευσης και αποχέτευσης 2020-2030, επί του παρόντος υπό μορφή σχεδίου (εκκρεμεί έγκριση). Έχει προετοιμαστεί για να παρουσιάσει το Όραμα, την Αποστολή, τον Στόχο Πολιτικής και τα Σχέδια Δράσης του τομέα στην Αλβανία με σαφή, συγκεκριμένο, ποσοτικό και έγκαιρο τρόπο.